1. ps Komutu Nedir?

ps (process status) komutu, Linux ve Unix sistemlerinde çalışan süreçlerin (process) durumunu görüntülemek için kullanılır.

Sistem yöneticileri ve geliştiriciler, ps komutunu CPU ve bellek kullanımını görmek, belirli işlemleri bulmak, problemli süreçleri tespit etmek ve sistem yönetimi için sıkça kullanır.

Temel Kullanım

ps

Açıklama: Geçerli oturumdaki işlemleri listeler (varsayılan mod).

ps Çıktısındaki Temel Alanlar

Sütun	Açıklama
PID	İşlem kimliği (Process ID)
TTY	Terminal türü
TIME	İşlemin CPU kullanma süresi
CMD	İşlemi başlatan komut

Sık Kullanılan Argümanlar

Argüman	Açıklama
-e veya A	Sistemdeki tüm süreçleri gösterir.
-f	Tam biçimli (full format) listeleme.
-u <kullanıcı>	Belirli bir kullanıcıya ait süreçleri listeler.
-p <PID>	Belirtilen PID’ye ait süreci gösterir.
-o <alanlar>	Özel sütun formatı belirler.
–sort=<alan>	Belirli bir alana göre sıralar (ör. –sort=-%mem).
aux	BSD tarzı: tüm süreçleri, CPU ve bellek kullanımı ile listeler.
-C <komut>	Belirli komut adına sahip süreçleri listeler.

Örnek Kullanımlar

5.1. Sistemdeki Tüm Süreçleri Görüntüleme

ps -e

Açıklama: Tüm çalışan işlemleri listeler.

5.2. Tam Formatlı Çıktı

ps -ef

Açıklama: PID, PPID, başlatan kullanıcı, başlatılma zamanı gibi detaylı bilgi verir.

5.3. Belirli Kullanıcıya Ait Süreçleri Görüntüleme

ps -u erdal

Açıklama: erdal kullanıcısına ait tüm işlemleri listeler.

5.4. Belirli PID’yi Görüntüleme

ps -p 1234

Açıklama: PID’si 1234 olan işlemin bilgilerini verir.

5.5. Belirli Komutu Çalıştıran Süreçleri Bulma

ps -C nginx

Açıklama: nginx komutunu çalıştıran tüm süreçleri gösterir.

5.6. CPU Kullanımına Göre Sıralama

ps -eo pid,ppid,cmd,%mem,%cpu --sort=-%cpu | head

Açıklama: CPU kullanımına göre en yoğun 10 süreci listeler.

Bellek Kullanımına Göre Sıralama

ps aux --sort=-%mem | head

Açıklama: Bellek kullanımına göre en çok kaynak tüketen süreçleri listeler.

5.8. PID ve Komut Bilgisi ile Listeleme

ps -eo pid,cmd

Açıklama: Sadece PID ve komut satırlarını listeler.

5.9. Belirli Format ile Çıktı

ps -eo pid,user,cmd,%cpu,%mem

Açıklama: PID, kullanıcı, komut, CPU ve bellek kullanım yüzdesini gösterir.

6. İpuçları

• ps aux | grep <kelime> → Belirli bir işlemi aramak için kullanılır.
• CPU ve bellek kullanımını canlı izlemek için ps yerine top veya htop kullanılabilir.
• ps -ef –forest → Süreçleri ağaç yapısında gösterir, ilişkileri anlamak kolaylaşır.
• Scriptlerde işlem kontrolü için ps -p <PID> kullanmak çok faydalıdır.