1. passwd Komutu Nedir?
passwd komutu, Linux ve Unix sistemlerinde kullanıcı hesaplarının parolasını oluşturmak, değiştirmek veya yönetmek için kullanılır.
Kullanıcılar kendi parolalarını değiştirebilirken, root yetkisine sahip yöneticiler sistemdeki herhangi bir kullanıcının parolasını güncelleyebilir.
Temel Kullanım
passwdAçıklama: Mevcut kullanıcıdan önce eski parolayı ister, ardından yeni parolayı iki kez girerek değiştirir.
Sık Kullanılan Argümanlar
| Argüman | Açıklama |
|---|---|
| passwd <kullanıcı> | Belirtilen kullanıcının parolasını değiştirir (root yetkisi gerekir). |
| -d <kullanıcı> | Kullanıcının parolasını siler (parolasız giriş mümkün olabilir). |
| -e <kullanıcı> | Parolanın hemen sona ermesini sağlar (kullanıcı bir sonraki girişte değiştirmek zorunda kalır). |
| -i <gün> | Parola süresi bittikten sonra hesabın devre dışı kalacağı gün sayısını ayarlar. |
| -l <kullanıcı> | Kullanıcı hesabını kilitler (login engellenir). |
| -u <kullanıcı> | Kilitli hesabın kilidini açar. |
| -n <gün> | Parola değişiklikleri arasında geçmesi gereken minimum gün sayısını ayarlar. |
| -x <gün> | Parolanın maksimum geçerlilik süresini ayarlar. |
| -w <gün> | Parola süresi bitmeden önce uyarı verilecek gün sayısını ayarlar. |
| -S <kullanıcı> | Kullanıcının parola durumunu özet olarak gösterir. |
4. Örnek Kullanımlar
4.1. Mevcut Kullanıcının Parolasını Değiştirme
passwdAçıklama: Komutu çalıştıran kullanıcıdan eski parolası istenir, ardından yeni parola belirlenir.
4.2. Başka Bir Kullanıcının Parolasını Değiştirme (Root)
sudo passwd aliAçıklama: ali kullanıcısının parolasını root yetkisiyle değiştirir.
4.3. Parola Silme (Parolasız Giriş)
sudo passwd -d testAçıklama: test kullanıcısının parolasını kaldırır (güvenlik riski yaratabilir).
4.4. Hesabı Kilitleme
sudo passwd -l mehmetAçıklama: mehmet kullanıcısının hesabını kilitler.
4.5. Kilitli Hesabı Açma
sudo passwd -u mehmetAçıklama: mehmet kullanıcısının hesabının kilidini kaldırır.
4.6. Parola Zorunlu Değişim
sudo passwd -e erdalAçıklama: erdal kullanıcısı bir sonraki girişte parolasını değiştirmek zorunda kalır.
4.7. Parola Durumunu Görüntüleme
passwd -S erdalAçıklama: Kullanıcının parola durumu, son değişim tarihi ve politika bilgilerini gösterir.
4.8. Parola Geçerlilik Süresi Belirleme
sudo passwd -x 90 aliAçıklama: ali kullanıcısının parolası en fazla 90 gün geçerli olur.
5. Güvenlik İpuçları
- Parolasız kullanıcı hesapları güvenlik riski taşır, -d parametresi dikkatli kullanılmalı.
- Parola politikalarını (-n, -x, -w) belirlemek, sistem güvenliğini artırır.
- Root kullanıcı olarak passwd ile parola değiştirmek kullanıcıya e-posta veya mesaj ile bildirilmelidir.
- Parolalar karmaşık olmalı (büyük-küçük harf, rakam, özel karakter).